Έφιππος σπαχής, οπλισμένος με τόξο, βέλη και ξίφος. Η εικόνα συνοδεύεται από έμμετρο δίστιχο.
ΙΠΠΙΚΟ|ΤΟΥΡΚΟΙ|ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
1575
Οθωμανική Αυτοκρατορία
58
1
s036
Book page
Οι σπαχήδες ή σιπαχήδες (ονομασία που προέρχεται από την περσική λέξη για τον ιππέα) στελέχωναν το οθωμανικό ιππικό βάσει του τιμαριωτικού (μιας μορφής φεουδαρχικού) συστήματος. Οργανώθηκαν ως στρατιωτικό σώμα το 14ο αιώνα υπό την ηγεσία του Μουράτ Α’ λάμβανοντας από το Σουλτάνο αντί μισθού ένα τιμάριο, δηλαδή ένα κομμάτι γης, το μέγεθος του οποίου διαφοροποιούνταν ανάλογα με το αξίωμά τους και τις υπηρεσίες τους. Μαζί με τη γη οικειοποιούνταν και τους κατοίκους της περιοχής που ήταν υποχρεωμένοι να καλλιεργούν τα χωράφια και να τους αποδίδουν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής. Από τα έσοδα αυτά μπορούσε κάθε σπαχής να συντηρήσει την οικογένεια, το άλογο, τον εξοπλισμό και τη συνοδεία του (ο αριθμός των συνοδών – στρατιωτών εξαρτώνταν, επίσης, από το μέγεθος και την απόδοση του τιμαρίου). Ως τα μέσα του 16ου αιώνα θεωρούνταν το σημαντικότερο κομμάτι της οθωμανικής στρατιωτικής μηχανής, αν και τα καθήκοντά τους δεν ήταν αμιγώς στρατιωτικά, καθώς σε περίοδο ειρήνης ήταν επιφορτισμένοι με την επιτήρηση των χωρικών που ζούσαν στην περιοχή ευθύνης τους και τη συλλογή των φόρων. Ενώ στην αρχή οι σπαχήδες στρατολογούνταν, όπως και οι γενίτσαροι, διαμέσου του παιδομαζώματος (devshirmeh), από την εποχή του Μεχμέτ Β’ (μέσα 15ου αιώνα), άρχισαν να επιλέγονται από αμιγείς τουρκικούς πληθυσμούς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας αίσθησης ανωτερότητας των ελεύθερων σπαχήδων σε σχέση με τους “σκλάβους” γενιτσάρους, αντιπαλότητα που εντάθηκε όταν οι δεύτεροι πήραν τα ηνία στη στρατιωτική και διοικητική μηχανή. Οι σπαχήδες πήραν, ωστόσο, την εκδίκησή τους το 1826 όταν ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β’ τους διέταξε να εξοντώσουν τα απείθαρχα υπολείμματα των γενιτσαρικών ταγμάτων, για να διαλυθούν με τη σειρά τους, όμως, δύο χρόνια αργότερα – αναίμακτα αυτή τη φορά. Ο βασικότερος λόγος της στρατιωτικής αυτής μεταρρύθμισης ήταν η εξέλιξη της στρατηγικής και πολεμικής τακτικής που βασιζόταν περισσότερο στο πυροβολικό παρά στο ιππικό.
1066
