Ιστοριογραφία F΄ Πόλεμος του 1897

The Turko - Grecian War: Edhem Pasha advancing through the Melouna pass.

Penny Illustrated Paper, May 8, 1897

Ο τούρκος στρατηγός Ετέμ (Edhem) Πασάς έφιππος διέρχεται τα στενά της Μελούνας. Στην Μελούνα ο Ετέμ Πασάς είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του κατά τη διάρκεια των πρώτων πολεμικών επιχειρήσεων στον τομέα Μελούνας - Γκριτζόβαλι.

ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΙ|ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ|ΤΟΥΡΚΟΙ|ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1897)|ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ/ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ

05/08/1897

Μελούνα

36

1

s013

Wollen

Magazine clipping

Ο Ετεμ Πασάς (1823-1909) ήταν τούρκος στρατάρχης κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Έκανε σημαντική καριέρα τόσο στον στρατιωτικό όσο και τον πολιτικό χώρο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Για πολλά χρόνια υπήρξε υπασπιστής του Υπουργού Στρατιωτιωτικών, το 1860 έγινε Υπουργός Εξωτερικών και το 1878 πρεσβευτής της Τουρκίας στο Συνέδριο του Βερολίνου. Προήχθηκε σε στρατηγό και υπήρξε βαλής της Κρήτης και του Κοσσόβου. Μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο απέκτησε επικίνδυνα υψηλή δημοτικότητα με αποτέλεσμα ο Σουλτάνος Χαμίτ να τον φιλοξενεί στα ανάκτορα του Γιλδίζ για να είναι υπό τον έλεγχό του. Πέθανε στο Καϊρο. H Penny Illustrated Paper ήταν εβδομαδιαία εικονογραφημένη εφημερίδα που κυκλοφόρησε για 42 χρόνια, από το 1861-1913. Ο εικονογράφος και ζωγράφος W. B. Woolen γεννήθηκε στη Λειψία. Σπούδασε ζωγραφική στη σχολή Slade και το 1879 παρουσίασε για πρώτη φορά έργο του στη Βασιλική Ακαδημία, όπου και εισέπραξε θετικές κριτικές. Ωστόσο έγινε διάσημος για τα πολεμικά του σκίτσα, τα οποία ζωγράφισε κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο αλλά περισσότερο τον πόλεμο των Μπόερ και τον Α΄ Παγκόσμιο. Δούλεψε σε διάσημα εικονογραφημένα περιοδικά όπως το Illustrated London News, Strand Magazine και άλλα. Αιτία και αφορμή για τον ατυχή, όπως ονομάστηκε, πόλεμο του 1897 υπήρξε το κρητικό ζήτημα. Βάσει των αποφάσεων του Συνεδρίου του Βερολίνου (1878), η Τουρκία υποχρεώθηκε, μεταξύ άλλων, να εφαρμόσει τον οργανικό νόμο του 1868 (γνωστό ως Σύμβαση Χαλέπας). Παρά ταύτα, για 18 περίπου χρόνια η άρνηση ή η αδιαφορία των τούρκων διοικητών του νησιού να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις προκαλούσε τη λαϊκή δυσαρέσκεια και πυροδοτούσε επαναστατικά κινήματα, με χαρακτηριστικότερα αυτά του 1885,1888,1889 και 1896. Το τελευταίο υπήρξε και το σημαντικότερο, καθώς έλαβε επικίνδυνες διαστάσεις και προκάλεσε την εμλποκή τόσο των Μεγάλων Δυνάμεων όσο και της Ελλάδος. Η επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων πειθανάγκασε τελικά το Σουλτάνο να παραχωρήσει τις απαιτούμενες εγγυήσεις για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Η ηρεμία που επήλθε, ωστόσο, ήταν πρόσκαιρη. Νέος κύκλος αίματος, δολοφονιών και βιαιοπραγιών κατά των κατοίκων του νησίου ξέσπασε σύντομα με αποκορύφωμα τις σφαγές του χριστιανικού πληθυσμού στα Χανιά τον Ιανουάριο 1897. Η διαχείριση του ζητήματος από την ελληνική κυβέρνηση υπαγορεύτηκε από την πάγια εθνική επιθυμία για ένωση του νησιού με την Ελλάδα, τις αντανακλαστικές αντιδράσεις απέναντι στις σφαγές των Ελλήνων, την πίεση από την Εθνική Εταιρεία και την αντιπολίτευση, όπως και από τη διφορούμενη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων. Άτακτα σώματα και πλοία στάλθηκαν στο νησί, για να προστατέψουν τον άμαχο πληθυσμό ενώ στις 27 Ιανουαρίου κατέφθασε και ο πρίγκηπας Γεώργιος. Η ταυτόχρονη παρουσία των ελληνικών όσο και των ξένων δυνάμεων στο νησί περιέπλεξε την κατάσταση. Το έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, οι ταπεινωτικές, για την Ελλάδα, αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, όπως και η διπλωματική της απομόνωσή και ο επαναστατικός αναβρασμός που αναζωπυρωνόταν από τη δράση της Εθνικής Εταιρείας στην Αθήνα οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια στον πόλεμο με την Τουρκία. Έτσι στις 15 Μαρτίου 1897 ο διάδοχος Κωνσταντίνος με το βαθμό του αρχιστρατήγου αναχώρησε για το θεσσαλικό μέτωπο. Η εδαφική διαμόρφωση του βορείου συνόρου της Ελλάδος με την Τουρκία υπαγόρευε την ύπαρξη δύο διαφορετικών και ανεξάρτητων μεταξύ τους θεάτρων πολέμου, του ηπειρωτικού και του θεσσαλικού, με σημαντικότερο το δεύτερο, όπου και διοχετεύτηκε το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών δυνάμεων. Στο θεσσαλικό μέτωπο, υπήρξαν δύο μεραρχίες, εκ των οποίων η πρώτη είχε διοικητή τον Ν. Μακρή και η δεύτερη τον συνταγματάρχη πεζικού Γ. Μαυρομιχάλη. Σταθμοί των δύο μεραρχιών ήταν η Λάρισα και ο Αλήφακας. Στο ηπειρωτικό μέτωπο είχαν σταλεί δύο μεραρχίες με επικεφαλής τον συνταγματάρχη πυροβολικού Θρασύβουλο Μάνο. Οι τουρκικές δυνάμεις είχαν αρχιστράτηγο τον Ετέμ Πασά και επιτελάρχη τον Σεφτέκ Πασά. Η πρώτη φάση του πολέμου χαρακτηρίζεται ως «μάχη των συνόρων», καθώς έλαβαν χώρα μια σειρά πολυήμερων και συγχρονισμένων πολεμικών συγκρούσεων πάνω στην οροθετική γραμμή στα βόρεια της Λάρισας. Διήρκησε όσο οι ελληνικές δυνάμεις κρατούσαν τις θέσεις τους, δηλαδή μέχρι τις 12 Απριλίου 1897, όταν, μετά τη μάχη των Δελεριών, ξεκίνησε η γενική αποχώρηση των Ελλήνων προς τη Λάρισα. Σημαντικότερες στιγμές της δεύτερης φάσης ήταν η κατάληψη του Τυρνάβου από τους Τούρκους (12 Απριλίου 1897), της Λάρισας (13 Απριλίου 1897), η μάχη στο Βελεστίνο που διήρκησε 10 μέρες χάρη στη δυναμική της ταξιαρχίας του στρατηγού Σμολένσκη (14 -24 Απριλίου), η κατάληψη του Βόλου (26 Απριλίου 1897) και η μάχη στο Δομοκό στις 1897, η οποία και έκρινε οριστικά την έκβαση του πολέμου υπέρ της Τουρκίας. Η ανακωχή υπογράφτηκε έξω από τη Λαμία στις 7 Μαϊου 1897. Συνθήκη ειρήνης υπογράφτηκε στις 22 Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει μεγάλη πολεμική αποζημίωση στην Τουρκία και να της παραχωρήσει μικρό τμήμα της Θεσσαλίας.

1503