--> Gennadius Scrapbooks

Ιστοριογραφία F΄ Πόλεμος του 1897

Title: 

Evzones dancing on Sunday morning at Ligaria, nearest port to the Melouna Pass.

Publication/Bibliography: 

Description: 

Κυριακάτικος χορός των Ελλήνων Ευζώνων στο θεσσαλικό μέτωπο, στη Λυγαρία κοντά στο πέρασμα της Μελούνας.

Subject: 

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄ (1863-1913)|ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ|ΠΕΖΙΚΟ/ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ|ΕΛΛΗΝΕΣ|ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1897)

Date: 

Datecoveragefrom: 

Datecoverageto: 

Country: 

Ελλάδα

OLCity: 

Λυγαριά

OLSite: 

Monument: 

OLArea: 

Μελούνα

Scrapbook: 

36

Volume: 

1

Spread: 

s024

Author: 

Engraver: 

Publisher: 

Type: 

Clipping

Notes: 

Στον τομέα της Μελούνας εξελίχθηκε ένα μεγάλο μέρος των πολεμικών επιχειρήσεων του ελληνοτουρκικού πολέμου, καθώς η γραμμή Χασάν Μελούνα-Μελούνα- Μενεξές αποτελούσαν την οριοθετική γραμμή του βασιλείου της Ελλάδος με την Οθωμανική αυτοκρατορία. Κατά τη διάρκεια του πολέμου αυτή η περιοχή είχε ανατεθεί στη ΙΙ ταξιαρχία του συνταγματάρχη του πυροβολικού Χ. Μαστραπά. Προς βοήθειά του στις δυνάμεις αυτές προστέθηκε και ουλαμός ευζώνων. Τα πρώτα τέσσερα ευζωνικά τάγματα (αργότερα συντάγματα) συγκροτήθηκαν το 1867, αποτελούμενα από τέσσερις λόχους το καθένα (αργότερα προστέθηκε και πέμπτος). Επανδρώθηκαν, αρχικά, με εθελοντές, υπαξιωματικούς ή οπλίτες, που κατάγονταν από ορεινές περιοχές με αποστολή την φύλαξη της ελληνικής μεθορίου. Θεωρούνται πρόγονοι της μονάδας ορεινών καταδρομών και διακρίθηκαν ιδιαίτερα στους Bαλκανικούς Πολέμους, αλλά και στις υπόλοιπες ένοπλες συγκρούσεις της χώρας για τη γενναιότητα και την αποτελεσματικότητά τους. Λίγο πριν την έναρξη των εχθροπραξιών του πολέμου του 1897, στις 4 Μαρτίου το ΙΙ τάγμα των Ευζώνων αναχώρησε από την Αθήνα και μεταφέρθηκε στη Λάρισα. Στις 8 Απριλίου κατόπιν προσκλήσεως και άλλων εφέδρων υπό τα όπλα συγκροτήθηκε το XII τάγμα ευζώνων στο Αγρίνιο και τα λοιπά (VIII, IX,X αυθύπαρκτα τάγματα και το XIII Ευζώνων) στην Αθήνα. Αιτία και αφορμή για τον ατυχή, όπως ονομάστηκε, πόλεμο του 1897 υπήρξε το κρητικό ζήτημα. Βάσει των αποφάσεων του Συνεδρίου του Βερολίνου (1878), η Τουρκία υποχρεώθηκε, μεταξύ άλλων, να εφαρμόσει τον οργανικό νόμο του 1868 (γνωστό ως Σύμβαση Χαλέπας). Παρά ταύτα, για 18 περίπου χρόνια η άρνηση ή η αδιαφορία των τούρκων διοικητών του νησιού να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις προκαλούσε τη λαϊκή δυσαρέσκεια και πυροδοτούσε επαναστατικά κινήματα, με χαρακτηριστικότερα αυτά του 1885,1888,1889 και 1896. Το τελευταίο υπήρξε και το σημαντικότερο, καθώς έλαβε επικίνδυνες διαστάσεις και προκάλεσε την εμπλοκή τόσο των Μεγάλων Δυνάμεων όσο και της Ελλάδος. Η επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων πειθανάγκασε τελικά το Σουλτάνο να παραχωρήσει τις απαιτούμενες εγγυήσεις για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Η ηρεμία που επήλθε, ωστόσο, ήταν πρόσκαιρη. Νέος κύκλος αίματος, δολοφονιών και βιαιοπραγιών κατά των κατοίκων του νησίου ξέσπασε σύντομα με αποκορύφωμα τις σφαγές του χριστιανικού πληθυσμού στα Χανιά τον Ιανουάριο του 1897. Η διαχείριση του ζητήματος από την ελληνική κυβέρνηση υπαγορεύτηκε από την πάγια εθνική επιθυμία για ένωση του νησιού με την Ελλάδα, τις αντανακλαστικές αντιδράσεις απέναντι στις σφαγές των Ελλήνων, την πίεση από την Εθνική Εταιρεία και την αντιπολίτευση, όπως και από τη διφορούμενη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων. Απεφασίσθηκε να σταλεί στα κρητικά ύδατα ένας ελληνικός στολίσκος για να προστατέψει το διωκόμενο ελληνικό πληθυσμό και να εμποδίσει την επέμβαση νέων τουρκικών δυνάμεων στο νησί. Του στόλου ηγείτο ο Πρίγκιπας Γεώργιος, ο οποίος μέσα σε πανηγυρικό κλίμα επιβιβάστηκε στη θαλαμηγό «Σφακτηρίαι» για την αναχώρησή του από τον Πειραιά στις 29 Ιανουαρίου.Την 1η Φεβρουαρίου η κυβέρνηση στο πλαίσιο των μέτρων που πήρε για την προστασία του νησιού έστειλε εκστρατευτικό σώμα στην Κρήτη για την κατάληψή της. Η ταυτόχρονη παρουσία των ελληνικών όσο και των ξένων δυνάμεων στο νησί περιέπλεξε την κατάσταση. Το έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, οι ταπεινωτικές, για την Ελλάδα, αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, όπως και η διπλωματική της απομόνωσή και ο επαναστατικός αναβρασμός που αναζωπυρωνόταν από τη δράση της Εθνικής Εταιρείας στην Αθήνα οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια στον πόλεμο με την Τουρκία. Έτσι στις 15 Μαρτίου 1897 ο διάδοχος Κωνσταντίνος με το βαθμό του αρχιστρατήγου αναχώρησε για το θεσσαλικό μέτωπο. Η εισβολή των ενόπλων ανδρών της Εθνικής Εταιρείας στη Μακεδονία υπήρξε το casus belli, καθώς στις 5 Απριλίου η Οθωμανική Αυτοκρατορία διέκοψε επίσημα τις σχέσεις της με το ελληνικό Βασίλειο. Ο πόλεμος είχε ξεκινήσει. Η εδαφική διαμόρφωση του βορείου συνόρου της Ελλάδος με την Τουρκία υπαγόρευε την ύπαρξη δύο διαφορετικών και ανεξάρτητων μεταξύ τους θεάτρων πολέμου, του ηπειρωτικού και του θεσσαλικού, με σημαντικότερο το δεύτερο, όπου και διοχετεύτηκε το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών δυνάμεων. Στο θεσσαλικό μέτωπο, υπήρξαν δύο μεραρχίες, εκ των οποίων η πρώτη είχε διοικητή τον Ν. Μακρή και η δεύτερη τον συνταγματάρχη πεζικού Γ. Μαυρομιχάλη. Σταθμοί των δύο μεραρχιών ήταν η Λάρισα και ο Αλήφακας. Στο ηπειρωτικό μέτωπο είχαν σταλεί δύο μεραρχίες με επικεφαλής τον συνταγματάρχη πυροβολικού Θρασύβουλο Μάνο. Οι τουρκικές δυνάμεις είχαν αρχιστράτηγο τον Ετέμ Πασά και επιτελάρχη τον Σεφτέκ Πασά. Η πρώτη φάση του πολέμου χαρακτηρίζεται ως «μάχη των συνόρων», καθώς έλαβαν χώρα μια σειρά πολυήμερων και συγχρονισμένων πολεμικών συγκρούσεων πάνω στην οροθετική γραμμή στα βόρεια της Θεσσαλίας και για την ακρίβεια γύρω από τις τρεις διαβασεις προς τη Μακεδονία αυτή του Νέζερου, της Μελούνας και του Ρεβενίου. Ο αγώνας διήρκησε όσο οι ελληνικές δυνάμεις κρατούσαν τις θέσεις τους, δηλαδή μέχρι τις 12 Απριλίου 1897, όταν, μετά τη μάχη των Δελεριών, ξεκίνησε η γενική αποχώρηση των Ελλήνων από τον Τύρναβο προς τη Λάρισα. Σημαντικότερες στιγμές της δεύτερης φάσης ήταν η φυγή ελλήνων πολιτών και στρατιωτών και η επακόλουθη κατάληψη του Τυρνάβου από τους Τούρκους (12 Απριλίου 1897), της Λάρισας (13 Απριλίου 1897). Σημαντική υπήρξε επίσης, η μάχη στο Βελεστίνο, που διήρκησε 10 μέρες χάρη στη δυναμική της ταξιαρχίας του στρατηγού Σμολένσκη (14 -24 Απριλίου), η κατάληψη του Βόλου (26 Απριλίου 1897) και η μάχη στο Δομοκό στις 1897, η οποία και έκρινε οριστικά την έκβαση του πολέμου υπέρ της Τουρκίας.Η ανακωχή υπογράφτηκε έξω από τη Λαμία στις 7 Μαϊου 1897. Συνθήκη ειρήνης υπογράφτηκε στις 22 Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει μεγάλη πολεμική αποζημίωση στην Τουρκία και να της παραχωρήσει μικρό τμήμα της Θεσσαλίας.

ObjectId: 

1577