Sultane de Transilvanie
Γυναίκα του χαρεμιού από την περιοχή της Τρανσυλβανίας (σημερινή Ρουμανία) καθισμένη αναπαυτικά, πολυτελώς ενδεδυμένη και με εντυπωσιακά κοσμήματα στο κεφάλι.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ|ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ|ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ
Οθωμανική Αυτοκρατορία
58
1
s083
J. V.
Book page
Πρόκειται για μετάφραση στα γαλλικά του πρωτότυπου αγγλικού τόμου: "A new Geographical Dictionary. Containing a full and accurate account of the several Parts of the known world, As it is divided into continents, islands, oceans, seas, rivers, lakes &c. the Situation, Extent, and Boundaries, of all the Empires, Kingdoms, States, Provinces, &c. in Europe, Asia, Africa and America. Their constitutions, revenues, forces, climate, soil, produce, manufactures, trade, commerce, cities, chief towns, universities, curious structures, ruins, antiquities, mountains, mines, animals, vegetables, minerals. Together with the Religion, Learning, Policy, Manners, and Customs, of the Inhabitants. To which is prefixed, an introductory dissertation, explaining the Figure and Motion of the Earth, the Use of the Globes, and Doctrine of the Sphere, in order to render the Science of Geography easy and intelligible to the meanest Capacity. Illustrated with a New and Accurate Set of Maps, of all the Parts of the Known World, making a complete Atlas; the Dresses of the Inhabitants; and a great variety of Plans and Perspective Views of the principal Cities, Towns, Harbours, Structures, Ruins, and other places of Antiquity. London: Printed for J. Coote, at the King’s Arms in Pater-noster Row. MDCCLIX." Το σουλτανικό χαρέμι (από την αραβική λέξη χαράμ που σημαίνει το άβατον, το απαγορευμένο και, κατ’επέκταση, την αμαρτία) ήταν ένας χώρος ερωτικής απόλαυσης, ξεκούρασης, ευδαιμονίας, αλλά και πολιτικών δολοπλοκιών. Η ίδια του η οργάνωση στηριζόταν σε ένα πολύπλοκο σύστημα, στο οποίο εμπλέκονταν σύζυγοι, παλλακίδες, οδαλίσκες και ευνούχοι. Επικεφαλής του σύνθετου αυτού μηχανισμού ήταν η Βαλιδέ Σουλτάνα, η μητέρα του εκάστοτε Σουλτάνου, η οποία τιμώνταν ιδιαίτερα, δεδομένου ότι ο γιος της θεωρούνταν τοποτηρητής του Αλλάχ επί γης. Αμέσως μετά στην ιδιότυπη ιεραρχία του "κόσμου των γυναικών" έρχονταν οι νόμιμες σύζυγοι του σουλτάνου – οι καντίν. Ακολουθούσαν οι παλλακίδες, όσες δηλαδή είχαν γεννήσει αγόρια, με πρώτη ανάμεσά τους την ίκμπαλ –την ευνοούμενη, η οποία άλλαζε αναλόγως των επιθυμιών του Σουλτάνου.Η Βαλιδέ Σουλτάνα και οι καντίν δικαιούνταν δικό τους οντά (διαμέρισμα) στο παλάτι και δικούς της δούλους, μαύρους ευνούχους και νεαρές οδαλίσκες που κατατάσσονταν τελευταίες στην ιδιότυπη ιεραρχία του χαρεμιού. Ήταν συνήθως πανέμορφες αιχμάλωτες οι οποίες είχαν αγοραστεί σε κάποιο σκλαβοπάζαρο ή είχαν προσφερθεί ως δώρο στο Σουλτάνο από ισχυρούς ηγεμόνες που επιζητούσαν την εύνοιά του. Με το που έρχονταν στο παλάτι, αναλάμβαναν υπηρεσία σε κάποιον οντά και, αν ξεχώριζαν για την ομορφιά και τις ικανότητές τους, οι κυρίες τους άρχιζαν να τις εκπαιδεύουν στη μουσική, το χορό, την ποίηση, το τραγούδι, τον έρωτα. Οι πιο προικισμένες επιλέγονταν ως τζεντικλί – δηλαδή υποψήφιες για το κρεβάτι του Σουλτάνου – και αν γεννούσαν αγόρι ανέρχονταν στην ιεραρχία, συγκαταλεγόταν στις παλλακίδες και δικαιούνταν, με τη σειρά τους, δικές τους σκλάβες. Η εκπαίδευση και η συντήρηση μιας οδαλίσκης στοίχιζε πανάκριβα, οι ισχυρές καντίν, όμως, το υπέμεναν (αντλώντας χρήματα από τις προσόδους που λάμβαναν από περιοχές που τους είχε χαρίσει ο Σουλτάνος), διότι στήριζαν την επιρροή τους στο παλάτι σε αυτές ακριβώς τις κοπέλες που εκπαίδευαν για την ευχαρίστησή του ηγεμόνα. Αποτέλεσμα της πρακτικής αυτής ήταν οι γυναίκες του Σουλτάνου να εξουσιάζουν για αρκετό χρονικό διάστημα (μέσα 16ου – τέλη 17ου αιώνα) και την ίδια την αυτοκρατορία, εκτός από το χαρέμι. Η αυτοκρατορία των γυναικών άρχισε να φθίνει μετά το 17° αιώνα, χωρίς όμως να τερματιστεί ποτέ ουσιαστικά, έστω και αν γινόταν με λιγότερο κραυγαλέο τρόπο. Ο όρος καντινλάρ σουλτανάτι – δηλαδή η αυτοκρατορία των γυναικών του σουλτάνου – χαρακτηρίζει μία περίοδο του οθωμανικού κράτους, από τα μέσα του δεκάτου έκτου ως τα τέλη περίπου του δεκάτου εβδόμου αιώνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αναδείχτηκαν τα πλέον μυθιστορηματικά γυναικεία πρόσωπα της εγγύς Ανατολής, όπως η Νουρμπανού ή η Χιουρέμ. Η δεύτερη ήταν Ουκρανή με το όνομα Ρωξελάνη, την οποία δώρισε στο Σουλτάνο Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή (1494 – 1566), ο Μεγάλος Βεζίρης Ιμπραήμ. Αρχικά την πήρε σκλάβα στον οντά της η πρώτη καντίν του Σουλεϊμάν, η Γκιουλμπεχάρ – που του είχε γεννήσει ήδη ένα γιο, το Μουσταφά, νόμιμο διάδοχο του θρόνου. Η Ρωξελάνη γρήγορα ανέβηκε όλα τα σκαλοπάτια της ιεραρχίας στο χαρέμι και έπεισε τον Σουλεϊμάν να την παντρευτεί. Η άτυχη Γκιουλμπεχάρ και ο Μουσταφά απομακρύνθηκαν σε κάποια επαρχία. Μετά το γάμο της, η πρώην Ουκρανή δούλα πήρε το όνομα Χιουρέμ και γέννησε τέσσερις γιους. Η Χιουρέμ εγκαινίασε τη βασιλεία των γυναικών πείθοντας καταρχάς το Σουλτάνο να μεταφέρει το χαρέμι του στο Τοπ Καπί, μετά από πυρκαγιά που κατέστρεψε το παλιό παλάτι. Η αίθουσα όπου συνεδρίαζε το Διβάνι βρισκόταν πολύ κοντά στα κτίρια του χαρεμιού, έτσι ώστε η Χιουρέμ μπορούσε να παρακολουθεί κρυφά όλες τις συνομιλίες των βεζίρηδων και, κατά συνέπεια, να κατευθύνει τις αποφάσεις του συζύγου της.
1968
